Van machinerichtlijn naar machineverordening
Werken met machines houdt heel wat risico’s in. Hierover schreven we al in een eerdere blog. Het correct toepassen van de regelgeving is dus geen overbodige luxe. Want niemand wil menselijk leed veroorzaken of zien gebeuren door een onveilige machine.
De Europese lidstaten hebben dit al lang begrepen en lanceerden in 1995 hun eerste verplichte regelgeving in de vorm van de machinerichtlijn 98/37/EG. Het doel van deze regelgeving? Vanaf dan binnen de EU enkel veilige machines op de markt brengen. In 2009 werd deze richtlijn vervangen door machinerichtlijn 2006/42/EG. Het aantal wijzigingen bleef toen beperkt.
Beide richtlijnen bevatten de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen waaraan machines die in Europa op de markt worden gebracht en in gebruik worden genomen, moeten voldoen. Zo zorgden ze de voorbije jaar voor veiligere machines.
De wereld is sinds 1995 natuurlijk heel erg veranderd, maar ook de risico’s bij het werken met machines en de technologie zijn ingrijpend gewijzigd. Door deze nieuwe machineverordening te publiceren, wil de EU hieraan tegemoet komen. Zo houdt de nieuwe regelgeving meer rekening met de digitalisering, software, en wijzigingen aan machines. De wijzigingen aan de regelgeving zijn ingrijpend.
Aangezien het geen richtlijn is maar een verordening, heeft de nieuwe regelgeving onmiddellijk kracht van wet in alle EU-lidstaten. Dit moet niet meer omgezet worden in nationale wetgeving.
De nieuwe machineverordening verscheen in het Publicatieblad van de Europese Unie. Voluit heet het de VERORDENING (EU) 2023/1230 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 14 juni 2023 betreffende machines en tot intrekking van Richtlijn 2006/42/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijn 73/361/EEG van de Raad.
De Nederlandse versie kan je hier downloaden.
De nieuwe machineverordening treedt gefaseerd in werking. Enkele artikelen treden al op 13 juli 2023 in werking. Andere artikelen rond aangemelde conformiteitsbeoordelingsinstanties treden pas op 14 januari 2024 in werking. De volledige regelgeving is van toepassing vanaf 14 januari 2027. Fabrikanten hebben dus nog 3,5 jaar de tijd om zich voor te bereiden op de nieuwe regelgeving.
Ook de nationale wetgeving moet, waar van toepassing, aangepast worden aan de nieuwe machineverordening.
Vanaf 14 januari 2027 moeten alle machines die op de markt komen conform deze nieuwe machineverordening zijn. Let hier dus al op bij het bestellen van machines of installaties voor de toekomst.
Toepassingsgebied
Het toepassingsgebied van de machineverordening is min of meer hetzelfde gebleven. In eerste instantie definieert de regelgeving essentiële veiligheids- en gezondheidseisen die de fabrikant moet toepassen vooraleer een machine op de markt te brengen. Het belang van deze harmonisering van veiligheidsregels in EU-landen kan nauwelijks overschat worden.
Eenduidigheid voor alle EU-lidstaten
De machineverordening is er in de eerste plaats om nog meer harmonie te creëren in de EU-markt. Dit zorgt ook voor gelijkwaardige veiligheidsniveaus in alle EU-lidstaten. Zo moet een machine gebouwd in Italië aan exact dezelfde regels voldoen als een machine gebouwd in België.
Aangepast aan de risico’s van nieuwe technologieën
Door de ontwikkeling van nieuwe technologieën worden digitale middelen steeds meer gebruikt in machines en speelt software een steeds belangrijkere rol bij het ontwerp van machines. Daarom vallen machines waarop enkel software voor de specifieke, door de fabrikant bedoelde toepassing ontbreekt, onder de definitie van ‘machine’ en niet onder de definitie van ‘niet voltooide machine’.
De nieuwe machineverordening houdt rekening met en de steeds sneller opkomende cybercriminaliteit. Heel wat machines zijn verbonden met internet. En zijn dus ook een doelwit voor cybercriminelen. Combineer dit nog eens met artificiële intelligentie en je weet dat dit tot gevaarlijke situaties kan leiden. Fabrikanten worden in dit verband verplicht tot het nemen van evenredige maatregelen.
Om rekening te houden met het toenemende gebruik van software als een veiligheidscomponent, moet onafhankelijk in de markt gebrachte software met een veiligheidsfunctie als veiligheidscomponent worden beschouwd.
Machines met een hoog risico
De lijst van machines met een ‘hoog risico’ (de vroegere bijlage IV, gevaarlijke machines, dit wordt de nieuwe bijlage I) wordt opgesplitst in twee delen A en B.
In deel A, blijven er nu slechts 6 producten over die gekeurd moeten worden door een aangemelde instantie. Voor de overige ‘gevaarlijke’ machines, in deel B, blijft de zelfbeoordeling van conformiteit door de fabrikant mogelijk. De betrokkenheid van aangemelde instanties is een keuze die fabrikanten zelf maken, afhankelijk van de procedure die zij willen toepassen.
Dit moet zorgen voor een evenwicht tussen de noodzaak om het hoogste veiligheidsniveau te waarborgen en de noodzaak om te voorkomen dat de EU-industrie een onevenredige last wordt opgelegd.
Bijlages krijgen een nieuw nummer
Zijn de nummers van de bijlages in de machinerichtlijn jou goed gekend? Dan zal je wat studeerwerk hebben. Want in de nieuwe machineverordening krijgen de bijlages een ander nummer. Vervelend, wel met meer logica, want de nieuwe nummering volgt de volgorde van andere Europese regelgeving.
Marktdeelnemers
De rol van de verschillende marktdeelnemers die betrokken zijn bij het op de markt brengen van een machine worden verduidelijkt. Zo kent de nieuwe machineverordening naast de rol van de fabrikant ook de gemachtigde, de importeur, de distributeur en de marktdeelnemer. Elk met zijn rol en verantwoordelijkheden.
Digitale handleidingen krijgen de voorkeur. Deze kan bv. onder de vorm van een QR-code worden ter beschikking gesteld.
Voor klanten die geen toegang hebben tot digitale informatie, blijft een papieren versie een optie op het moment van de aankoop.
Basisinformatie over veiligheid moet steeds op papier meegegeven worden.
Kleine en lichte voertuigen
Lichte elektrische scooters en fietsen (< 25 km/h en < 250 W) worden massaal gebruikt. Daarom blijven ze samen met andere kleine voertuigen voor persoonlijk vervoer onder de machineverordening vallen.
Meer weten over de impact van de machineverordening op jouw bedrijf?
Produceer je machines en wil je je correct voorbereiden?
Wij helpen je graag verder. Contacteer ons nu via mail naar info@go4safety.be of bel ons op het nummer 051 801 810.
Blijf op de hoogte
De toepassing van de nieuwe machineverordening zal heel wat impact hebben. Hoe je dit kan/moet toepassen, zal in de komende maanden en jaren duidelijk worden. Wil je op de hoogte blijven?
© GO4SAFETY BV - 2024